Vaux – tydzień z dziejów Verdun

autor zdjęcia: nieznay fotograf/Le Miroir 134, s. 8/Garitan/Wikimedia Commons/domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Fort Vaux, marzec 1916 r. Prawdziwe piekło Niemcy zgotowali obrońcom pod koniec maja: w ciągu zaledwie jednego dnia wystrzelili 8 tys. pocisków artyleryjskich

Fenomen bitwy o Verdun w czasie I wojny światowej wynika z szerszego kontekstu, lecz istota tkwi we fragmentach – takich jak fort Vaux.

Z zaciekłych walk o Verdun można wnosić, że twierdza była do wygrania wojny światowej niezbędna, jednak nie miała znaczenia dla żadnej strony. „Ta wojna rozstrzygnie się w polu” – argumentował gen. Auguste Dubail, gdy w 1915 r. z fortów wyprowadzono wojsko, zapasy i artylerię. Okręg został na łasce losu. Lecz także Niemcom Verdun było zbędne, gdyż nie szturmowali fortecy przez półtora roku. Osiemset tysięcy ciał, które zaległy pod miastem kilka miesięcy później, zdają się skutkiem błędu, ale to zbrodnia z premedytacją.

Cały naród buduje twierdzę

Po świetności Verdun w czasach Świętego Cesarstwa Rzymskiego została tysiącletnia katedra i baszta bramy obronnej. Miasto pielęgnowało reputację pokaźnej twierdzy, ale mocno anachronicznej – podczas wojny 1792 r. Prusacy wzięli fortecę po dwóch dniach oblężenia. Rola obrony wschodniej granicy przypadła twierdzy Metz w Lotaryngii, w 1870 r. jeszcze wzmocnionej o nowe forty, jednak senne miasteczko obudziły skutki wojny z Prusami; mało, że Francja straciła Metz, to granica Niemiec podeszła na 40 km pod samo Verdun – ostatnią, a teraz jedyną twierdzę w drodze na Paryż.

Wstrząśnięci politycy i generałowie miotali się między paniką a traumą, na czym korzystał świeżo awansowany, choć leciwy brygadier Séré de Rivières,...